Cultuur als intelligentie van het systeem

Ik zie een team als een systeem. En ik zie cultuur als de intelligentie van het systeem. Cultuur bestaat uit de patronen die bewust en vooral ook onbewust bepalen hoe mensen op elkaar en op hun omgeving reageren. 

De cultuur is in mijn ogen het belangrijkste wat een organisatie heeft. Duurzame en succesvolle organisaties onderscheiden zich juist op dit vlak. Ook in de topsport zie je dat organisaties en clubs veel aandacht besteden aan cultuur.

Cultuur kan het beste uit mensen halen. Maar cultuur kan mensen ook beperken. Of zelfs verstikken.

Cultuur is concreet … geen compromis!

Ik hoor veel mensen zeggen dat cultuur ongrijpbaar is; niet of nauwelijks te beïnvloeden. Dat zie ik heel anders. Voor mij is cultuur heel concreet; en is iets waar je als leiderschapsteam en als organisatie veel aandacht aan moet besteden. Om met elkaar vast te stellen welke cultuur het beste past. Welke cultuur de beste omstandigheden creëert om het beste te halen uit het potentieel. Het potentieel van het team. En het potentieel van het individu. Om met elkaar vast te stellen welke (kern) waarden de organisatie het meeste dienen. Welke waarden zich het beste lenen om te fungeren als referentiekader voor feedback en dialoog. Welke waarden altijd leidend zijn en moeten zijn in de keuzes die mensen maken. Zonder enige vorm van compromis!

Het leiderschapsteam als cultuurdrager

Overal waar mensen samenwerken is er een cultuur. Er zijn namelijk altijd patronen. In een goed team is er oog voor constructieve en destructieve patronen. En is er voortdurend alertheid om de constructieve patronen te bevestigen en verder te ontwikkelen ten koste van die patronen die ondermijnend werken. Het leiderschapsteam heeft op dit terrein een cruciale rol. Als cultuurdragers zijn zij de ambassadeurs van de gewenste cultuur. Als leiderschapsteam hebben zij een voorbeeldrol. Dat is een grote en belangrijke verantwoordelijkheid. Ik geloof dat hier voortdurend aandacht aan moet worden besteed. Ik geloof dat je hierin moet blijven investeren.

Een aantal concrete initiatieven

In mijn rol als teamcoach wordt ik altijd ingezet juist op cultuur. Omdat ik dit beschouw als een van mijn kernkwaliteiten. Maar ook omdat ik als relatieve buitenstaander een onbevangen en kritische blik kan werpen op bestaande gewoonten en routines. Zowel in positieve als in negatieve zin. Als ik terugkijk op de organisatie en teams die ik op het vlak van cultuur heb helpen te ontwikkelen zie ik een aantal terugkerende initiatieven:

• Vaststellen en uitwerken van kernwaarden (beste is om daar de hele organisatie of team bij te betrekken)
• Visie op leiderschap expliciet maken en koppelen aan de kernwaarden.
• Kernwaarden gebruiken als inspiratie voor interne en externe communicatie (zichtbaar maken)
• Investeren in mindset en vaardigheid om kernwaarden te hanteren als referentie voor evaluatie en feedback (werkbaar maken)
• Kernwaarden inzetten als reflectiemodel voor training en opleiding
• Opnemen van kernwaarden in HR-beleid; werving en selectie, ontwikkeling, beloning.
• Integreren van kernwaarden in kernprocessen